Masterbatch plastik sektöründe kullanılan önemli bir katkı malzemesidir. Masterbatch yüksek konsantrasyonda renk pigmentlerinin veya iyileştirici katkıların polimer bir taşıyıcıya yedirilmesiyle üretilen granül şeklinde sunulan bir hammaddedir. Granüle göre az tercih edilen sıvı masterbatchda mevcuttur. Herhangi bir plastik üreticisi, kendisi için özel üretilmiş veya standart bir masterbatch katkısını alarak, üretiminde kendi hammaddesiyle uygun oranlarda karıştırır ve nihai ürününü ortaya çıkarır. Üreticinin masterbatch kullanması, doğrudan renk pigmentini veya iyileştirici katkısını kullanılmasına kıyas ile birçok avantaj getirmektedir.
-Masterbatch ile renk formülasyonu sabitlenerek süreklilik sağlanır,
-Operasyonel maliyet avantajı sağlar,
-Toz halinde pigment kullanmak yerine, üretimde daha temiz masterbatch granül kullanılır,
-Üretim esnasında zaman tasarrufu sağlar.
Masterbacth, nihai ürün hammaddesine uygun seçilmiş taşıyıcı polimerin, extrüder makinada uygun sıcaklıklarda renk pigmenti veya iyileştiri katkı (uv, antislip, vb.) ile harmanlanması ve bunu takiben soğutma işlemi sonrası kesici makinada granül şeklinde kesilmesi şeklinde üretilmektedir. Masterbatch üretiminde en önemli iki kriter; pigmentin veya iyileştirici katkının taşıyıcı içersinde topaklanması önlenerek yüksek yayılım (dispersion) ve dağılım (distribution) sağlanmasıdır.
Yukarıdaki resimde kırmızı pigmentler merkezdeki polimer tanecikleriyle homojen şekilde yayılmıştır. Bu konuda yapışkan olan wax malzemesi yayılımın iyileştirilmesi maksadıyla masterbatch üretiminde bir yardımcı olarak kullanılabilmektedir. Wax sayesinde polimer yüzeyde daha iyi pigment tutmaktadır.
MASTERBATCH SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
-Kullanılan hammadde ile masterbatch taşıyıcısı uyumlu olmalıdır.
-Makine çalışma ısılarında maksimum değer belirtilmelidir.
-Üretim hattında sıcak yolluk kullanımı bilgisi mutlaka belirtilmelidir.
-Baskı süresi belirtilmelidir.
-Nihai ürün ebatları değişken ise en büyük parçaya göre çalışma yapılmalıdır.
-Nihai ürün çok fazla detaylı ise belirtilmelidir.
-Masterbatch kullanım oranı mutlaka önerilen oranda kullanılmalıdır. Aksi takdirde ton farkı ve örtücülük problemi ortaya çıkmaktadır.
-Aynı boya üretim şekilleri değiştiği zaman farklı tonlarda olabilir.
-Film kalınlığı opasiteyi ve rengi etkilemektedir.
-Nihai ürün güneşe maruz kalacak ise ışık haslığı yüksek pigmentler kullanılmalıdır.
-Gıda ve RoHS uygunluğunun istenilip istenilmediği belirtilmelidir.
-Ürünün kontrol edileceği ışık türü değişken olmamalıdır.
-Çekme bilgisi belirtilmelidir.
-Migrasyon değeri belirtilmelidir.
-Masterbatch çalışmasında var olan parametreler değiştiği zaman mutlaka diğer üründe kullanımdan önce deneme üretim yapılmalıdır.
-Dozajlamanın volümetrik(hacimsel) veya gravimetrik (tartım)olması rengin gücünü değiştirmektedir.
-Çalışmalarımız aksi belirtilmediği takdirde gravimetrik üretim metoduna göre gerçekleştirilmektedir.
-Üretim hattında kullanılan mıknatıs eğer varsa mutlaka bu bilgi verilmelidir.
-Dağılım ile ilgili daha önceden yaşanan sorunlar var ise beirtilmelidir.
KULLANIM ESNASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
-Özellikle PVC üretiminde kullanılan dolgular renk tonunu değiştirmektedir.
-Kablo üretim şekillerindeki farklılık boyanın rengini etkilemektedir.
-Makinelerin iyi temizlenmemesi renk sökümüne ve ize neden olmaktadır. Makinelerin durup çalışması daha önceden kalan akış yolu dışındaki alanda var olan malzeme ile temasa neden olabilir. Bu da üründe iz sorunu olarak ortaya çıkar. Makine kirliliğinden şüphelenildiği durumlarda sadece hammadde ile birkaç baskı alınıp, akış hattının temizliği her aşama ile kontrol edilmelidir.
-Makineler 10 dakikadan uzun süre durdurulup tekrar çalıştırıldığında ilk baskılar kontrol edilmelidir.
- Malzeme uzun süre ısıya maruz kaldığı için yanma gerçekleşebilir.
-Özellikle film üretiminde kullanılan hammadde ve mikron değişikliği olduğu durumlarda mutlaka deneme üretim yapılmalıdır.
-Kullanılan taşıyıcın erime noktasından düşük sıcaklıklarda çalışıldığında nihai üründe erime gerçekleşmeyecektır.
-Nem çeken hammaddeler üretimden önce mutlaka koşullandırılmalıdır.